Ben ik gestresst, overspannen of raak ik verstikt in een burn-out?
Er zijn een aantal korte vragen die je jezelf kan stellen?
-
Hoe lang is dit al aan de hand?
-
Raakt mijn functioneren ook achter?
-
Hoe kijk ik naar mijn werk?
-
Denk ik dat ik het zelf nog kan omkeren?
Als je wel denkt dat er nog licht is aan het einde van de tunnel, maar je het overzicht kwijt bent dan heb je vooral last van stressklachten.
Als je dit herkent, maar geen idee hebt hoe en waar je moet beginnen, lichamelijke klachten hiervan hebt en al in paniek raakt bij het idee aan je werk of drukte in het algemeen dan kan je overspannen zijn.
Maar als je hier zelfs voorbij bent, leeg bent, onverschillig en met totaal gevoel van moedeloosheid is er meer aan de hand en ben je burn-out geraakt. De manier om hier mee om te gaan is bij alle drie totaal verschillend.
Hieronder leg ik de theorie ervan wat meer uit.
Spanningsklachten, stress en burn-out zijn termen die tegenwoordig onlosmakelijk met werk verbonden zijn.
In het huidige werkklimaat lijkt het normaal dat er een of meerdere werknemers thuis zit klachten (mede) veroorzaakt door werkdruk. Er is van de Rijksoverheid zelfs een website volledig gericht op werkdruk. Maar wat is werkdruk eigenlijk en hoe kan het dat iemand hier op een bepaald moment last van gaat krijgen?
Werkdruk houdt kort gezegd in dat je het idee hebt niet meer aan de eisen van je werk te kunnen voldoen. Dit kan zijn dat je het werk niet meer in de gestelde tijd af krijgt of dat je de inhoud niet meer kan volgen en het gevoel hebt niet de juiste capaciteiten ervoor te hebben.
Dit ontstaat bijvoorbeeld door:
- Te weinig tijd voor een opdracht;
- Hogere kwaliteitseisen aan het werk dan is waar te maken;
- Ingewikkeldere taken dan waarvoor men geschoold is of waarvoor apparatuur voor handen is;
- Werk dat niet aansluit bij opleidingsniveau of ervaring; of
- Te zware verantwoordelijkheden.
Niet altijd is het werk de directe oorzaak. Ook de persoonlijke situatie kan zorgen voor een verhoogde werkdruk:
- Werknemers die moeilijk nee kunnen zeggen tegen werk;
- Werknemers die erg perfectionistisch zijn;
- Problemen thuis die veel aandacht opeisen.
(Bron: www.arboportaal.nl/werkdruk/wat-valt-er-onder-werkdruk)
Ook omstandigheden op het werk kunnen ervoor zorgen het werk niet goed uitgevoerd kan worden waardoor werkdruk ontstaat.
Voorbeelden zijn:
- Technische mankementen;
- Conflicten met de leidinggevende;
- Reorganisaties die zorgen voor baanonzekerheid;
- Onduidelijke taakomschrijving;
- Veeleisende klanten;
- Te weinig pauzes/ vakantie.
Wat is stress?
“Stress is een toestand van psychische spanning als gevolg van een prikkel die aanleiding is voor zowel psychische als fysiologische reacties. De prikkel, ook wel de stressor genoemd, roept stress op als de betrokkene niet de mogelijkheden heeft om er adequaat op te reageren, Het gaat om externe prikkels en de verwerking ervan.” – Wikipedia
Stress of hoogspanning is niet per definitie een negatief iets. Door stress wordt er iets geprikkeld waardoor je overgaat tot actie. Het zorgt ervoor dat er zaken gedaan worden die gedaan moeten worden. Of bijvoorbeeld dat je voor een belangrijke afspraak goed voorbereid en dus goed beslagen ten ijs komt.
Kort gezegd houdt in dat stress veroorzaakt wordt als de verwachtingen hoger zijn dan wat je kan waarmaken.
Wanneer iemand langere tijd last heeft van periodes van stress en hier weinig tot geen herstelperioden tussen heeft kan er een vorm van overspannenheid ontstaan. Herstel is niet alleen rust, juist niet. Mensen hebben voor zichzelf iets nodig om de batterij weer op te laden. Dat kan voor de een sport zijn, voor de ander muziek of tuinieren.
Het verschil met stress:
- overspannen zijn duurt langer dan 3 maanden
- er treden spanningsklachten op
- het functioneren raakt aangetast
Wat is overspannen?
“Overspannenheid is een toestand met aanhoudende fysieke en/of spanningsklachten, ontstaan door chronische overbelasting en stress waardoor iemand niet meer tot rust komt, het gevoel het niet aan te kunnen en minder goed functioneert.” – Handboek bij stress en burn-out
Wat is Burn-out?
Bij burn-out is er sprake van:
Ernstige emotionele uitputting;
Het ervaren van onverschilligheid of emotionele afstandelijkheid tot de werksituatie;
Het gevoel van verminderde bekwaamheid. Men heeft het idee dat hij minder kan in het werk dan in het verleden. Vaak gaan de prestaties ook hard achteruit ten tijde van een burn-out.
Burn-out raakt mensen als er een langere (soms jarenlange) roofbouw is gepleegd op lichaam en geest. Burn-out ontstaat als men ondanks stress en spanningsklachten door blijft gaan.
De impact van een burn-out is enorm. Iemand voelt zich doodmoe, maar kan alsnog de slaap niet vatten. Hij herkent zichzelf niet meer in gevoel, houding en gedrag. Het zelfvertrouwen krijgt een knauw en er is geen enkele belangstelling meer voor en plezier in het werk dat hij normaliter vol overgave deed.
De angst om de controle over het leven kwijt te raken is groot. Iemand in een burn-out is bang dat het nooit meer over gaat. In de medische wereld wordt burn-out vaak nog ontkend of miskend. Er wordt gezet dat even wat extra slapen of ontspanning wonderen doet en dan iemand weer ‘beter’ is. Echter zal iemand die ooit door een burn-out heen is geweest kunnen beamen dat niets minder waar is.
Hoe lang duurt een burn-out?
Volgens onderzoek van ArboNed (2016) is de gemiddelde duur van een burn-out 242 dagen. Echter zijn er ook signalen van re-integratiebureaus die aangeven dat iemand na 3 maanden weer werkzaamheden kan oppakken.
Alles valt of staat met de begeleiding die er geboden wordt. Als iemand meer dan 12 maanden niet in staat is werkzaamheden te verrichten dan is er mogelijk meer aan de hand. Er kan dan sprake zijn van ontwikkelingen in de privésfeer, lichamelijk of psychisch lijden of een gebrek aan motivatie.
Als er sprake is van een medische of psychische diepere oorzaak is coaching niet de juiste plek en zal er doorverwezen worden naar een arts om te bepalen welke professional er meer passend is.